Διαφάνεια ή απόρρητα;

ΑΡΘΡΟ Του ΤΑΣΟΥ ΜΑΝΤΕΛΗ*

Δεν θεωρώ προσβλητική την υποβολή δήλωσης για τις χρηματιστηριακές ή οικονομικές δραστηριότητες. Αντίθετα, πιστεύω πως όποιος έτυχε της εμπιστοσύνης του ελληνικού λαού είναι υποχρεωμένος ανά πάσα στιγμή να λογοδοτεί προς αυτόν. Απλά, δεν θεωρώ αρκετή την υποβολή αυτής της δήλωσης. Χρειάζεται να υπάρχει και δημοσιοποίησή της. Για να γνωρίζει ο πολίτης ότι στη μεγάλη του πλειοψηφία ο πολιτικός κόσμος της χώρας είναι ακέραιος.

Δεν μου αρκεί το ότι μια αρμόδια, κατά τα άλλα, επιτροπή θα εξετάσει τη δήλωσή μου. Θέλω την εξέταση αυτή να μπορεί να την κάνει οποιοσδήποτε πολίτης το επιθυμεί. Η σχέση εμπιστοσύνης εντολέα-πολίτη προς εντολοδόχο-πολιτικό, που αποτελεί το υπόβαθρο της δημοκρατικής λειτουργίας, δεν θεμελιώνεται μέσω επιτροπών. Ο πολίτης πρέπει ο ίδιος να γνωρίζει, ο ίδιος να κρίνει, ο ίδιος να επιλέγει.

Ολοι μιλάμε για διαφάνεια. Ζητάμε τη διαφάνεια. Ορκιζόμαστε στο όνομα της διαφάνειας. Ομως, η διαφάνεια μόνο με ένα μέτρο εξασφαλίζεται. Τη δημοσιότητα. Παντού, σε όλο τον κόσμο, ο αγώνας ενάντια στη διαφθορά είναι ταυτισμένος με τον αγώνα για δημοσιότητα. Πόσες παρανομίες, ανηθικότητες και αναξιοπρέπειες θα είχαν αποφευχθεί, αν ο δράστης τους γνώριζε ότι θα αποκαλυφθούν στα μάτια της οικογένειάς του, των γειτόνων του, των συνανθρώπων του.

Η δήλωση που θα υποβάλω είναι απόρρητη. Οπως απόρρητη είναι και η δήλωση του «πόθεν έσχες». Οπως απόρρητη είναι κάθε τραπεζική ή χρηματιστηριακή συναλλαγή. Ομως, διαφάνεια και οικονομικά απόρρητα είναι δύο διαφορετικά πράγματα. Και το κυριότερο, είναι δύο αντίθετα πράγματα. Η διαφάνεια προϋποθέτει δημοσιότητα, τα οικονομικά απόρρητα προϋποθέτουν μυστικότητα.

Τα κάθε λογής οικονομικά απόρρητα, χρηματιστηριακό, φορολογικό, τραπεζικό, είναι μια επινόηση της σύγχρονης οικονομικής πραγματικότητας. Για τα απόρρητα αυτά δεν έγινε κανένας κοινωνικός αγώνας. Σε καμία χάρτα ανθρώπινων δικαιωμάτων δεν περιελήφθησαν ποτέ. Κανένα συνδικάτο δεν απήργησε γι' αυτά και κανένα πολιτικό κόμμα δεν τα προέβαλε στην ιδεολογική του προμετωπίδα. Ενώ τα ανθρώπινα δικαιώματα παραβιάζονται σε όλα τα μήκη και πλάτη του κόσμου, τα οικονομικά απόρρητα φυλάσσονται ως κόρη οφθαλμού.

Ακόμη και ο αρχικός λόγος της καθιέρωσής τους, από το παγκόσμιο οικονομικό σύστημα, ανάγεται στην ηθελημένη έλλειψη διαφάνειας. Για παράδειγμα, το τραπεζικό απόρρητο προήλθε από την τακτική των ελβετικών τραπεζών που συνέλεγαν καταθέσεις από όλο τον κόσμο και από οποιαδήποτε αιτία. Το χρηματιστηριακό απόρρητο καθιερώθηκε για να πολλαπλασιαστούν οι χρηματιστηριακές συναλλαγές με την είσοδο κεφαλαίων που δεν μπορούσαν να διατεθούν αλλού.

Για κάποιους μπορεί αυτά να έχουν τη δικαιολογία τους και συνειδητά να θεσπίζονται. Ως μια αναγκαιότητα της οικονομικής ζωής μπορεί να μην ανατρέπονται ή να μην πρέπει να ανατραπούν. Ομως, τα πράγματα είναι διαφορετικά για όσους εκλέγονται για να υπηρετούν το γενικό συμφέρον όλων των πολιτών. Ο πολιτικός, ανεξάρτητα αν είναι υπουργός, βουλευτής, νομάρχης ή δήμαρχος, αν ανήκει στο ένα ή το άλλο κόμμα, αν πιστεύει στη μία ή στην άλλη ιδεολογία, πρέπει να κατανοήσει ότι δεν μπορεί χωρίς κόστος να κρατά για τον εαυτό του και τη διαφάνεια και τα οικονομικά απόρρητα. Πρέπει να επιλέξει ένα από τα δύο.

Προσωπικά πιστεύω ότι το δημόσιο συμφέρον της διαφάνειας των οικονομικών δραστηριοτήτων ενός πολιτικού είναι υπέρτερο του δικαιώματος των οικονομικών απορρήτων του. Αυτό πρέπει να επιλέξει.

Είναι ευκαιρία για μια τομή, που ανυψώνει τη σχέση με τον πολίτη. Κατάργηση των οικονομικών απορρήτων για όλους τους εκλεγόμενους σε όλα τα επίπεδα με την ψήφο του ελληνικού λαού. Οι φορολογικές τους δηλώσεις και η περιουσιακή τους κατάσταση να είναι στη διάθεση του κάθε ενδιαφερόμενου, συνοδευόμενες από τις ρητές υπεύθυνες διαβεβαιώσεις τους. Οτι δεν έχουν άλλα εισοδήματα και άλλα περιουσιακά στοιχεία, εκτός από αυτά που δηλώνουν. Οτι δεν έχουν άλλους τραπεζικούς λογαριασμούς, εκτός από αυτούς που δηλώνουν. Και ότι δεν έχουν καμία off-shore εταιρεία.

Ετσι, απλά και κατανοητά. Για να μπορούν να υλοποιηθούν, να ελεγχθούν και να έχουν τις πολιτικές τους συνέπειες. Το κυριότερο δε για να μπορεί ο πολίτης να κρίνει τους εντολοδόχους του.

* Βουλευτής Β'Αθήνας του ΠΑΣΟΚ
ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ - 12/09/2003
Σημ.axinosp:Δηλαδή μετά έχουμε άδικο να λέμε ψεύτες, κλέφτες, κουφάλες έρχονται κρεμάλες !!