H μεγάλη ευκαιρία της Ελλάδας να βάλει τέλος στην κρίση

Σε παλαιότερο άρθρο με τίτλο το ‘κρυφό διαπραγματευτικό χαρτί της Ελλάδας’ είχα παραθέσει στοιχεία από τις εκθέσεις δύο μεγάλων πανεπιστημίων και μίας δικηγορικής εταιρίας των ΗΠΑ τις οποίες επιμελήθηκαν καθηγητές του Harvard, που έδειχναν πως η Ελλάδα έχει ένα μοναδικό νομικό πλεονέκτημα που μπορεί να τη βοηθήσει να δώσει ένα ικανοποιητικό τέλος στην κρίση σε μικρό χρονικό διάστημα αρκεί να πάρει την απόφαση να το χρησιμοποιήσει, κάτι που είναι απορίας άξιο γιατί δεν έχει συμβεί μέχρι στιγμής.

Δυνατότητα για γρήγορη λύση της ελληνικής κρίσης δια της νομικής οδού

Σύμφωνα με τις συγκεκριμένες εκθέσεις το δίκαιο το οποίο διέπει τις δανειακές συμβάσεις ενός κράτους είναι εξαιρετικά σημαντικό και είναι πάντα προς συμφέρον του δανειζόμενου κράτους να πετύχει οι δανειακές συμβάσεις του να διέπονται από το τοπικό του δίκαιο και όχι, για παράδειγμα, από το αγγλικό, το οποίο προστατεύει ιδιαίτερα το δανειοδότη και όχι το δανειζόμενο κράτος. Αυτό γιατί σε περίπτωση οποιουδήποτε κωλύματος στην αποπληρωμή χρέους που διέπεται από το τοπικό δίκαιο, το κράτος μπορεί να επηρεάσει την έκβαση των διαπραγματεύσεων για το νέο τρόπο καταβολής των δόσεων, τροποποιώντας τον κρατικό νόμο που διέπει τις δανειακές συμβάσεις, κάτι που έχει συμβεί τόσο από την Ισλανδία όσο και από τη Ρωσία όταν αντιμετώπισαν κρίσεις χρέους.

Στην περίπτωση της Ελλάδας το πλεονέκτημα είναι μοναδικό και μεγαλύτερο από αυτό άλλων κρατών, καθώς το 90% των δανειακών συμβάσεων (δηλαδή το 90% του ελληνικού χρέους) διέπονται από το ελληνικό δίκαιο και σύμφωνα με τις συγκεκριμένες εκθέσεις ‘σε καμία άλλη περίπτωση στη μοντέρνα οικονομική ιστορία δεν υπήρξε χώρα που να μπορούσε να επηρεάσει αποφασιστικά μία ενδεχόμενη αναδιάρθρωση του χρέους της με το να τροποποιήσει μερικά νομικά χαρακτηριστικά που διέπουν τη συντριπτική πλειοψηφία των εργαλείων με τα οποία αυτό έχει εκδοθεί.’

Με απλά λόγια, η Ελλάδα θα μπορούσε τόσο πριν από το ξέσπασμα της ‘ελληνικής κρίσης’ όσο και οποιαδήποτε στιγμή στην πορεία της, να προχωρήσει σε αλλαγή του νόμου που διέπει τις προβληματικές δανειακές συμβάσεις της και να πετύχει μία de facto αναδιάρθρωση του χρέους της, η οποία θα έβαζε τέλος στην κρίση και θα της επέτρεπε να βάλει, με ηρεμία, τάξη στα δημοσιονομικά της, χωρίς να απειλήσει την ανάπτυξη και τελικά να προκαλέσει τη βλάβη που προκαλείται τώρα στον οικονομικό και κοινωνικό ιστό της χώρας. Εναλλακτικά, η Ελλάδα θα μπορούσε να χρησιμοποιήσει αυτήν της τη δυνατότητα, για αλλαγή του δικαίου των δανειακών συμβάσεων, ως διαπραγματευτικό χαρτί για να πείσει τους δανειστές της να δεχτούν την ανταλλαγή παλιών ομολόγων με νέα, βάζοντας και πάλι τέλος στην κρίση με τρόπο συμφέρον για την ίδια, χωρίς να βλάψει ιδιαίτερα τα συμφέροντα των δανειστών της, οι οποίοι, απλά, θα λάμβαναν τα χρήματα τους με κάποια καθυστέρηση.

Πρόσφατη χρήση της νομικής οδού στη ρύθμιση χρεών ιδιωτών & επιχειρήσεων

Η προτεινόμενη αυτή προσέγγιση μίας ουσιαστικής και μόνιμης λύσης στην ελληνική κρίση χρέους δια μέσου της νομικής οδού δεν είναι άγνωστη στους οικονομικούς ιθύνοντες της Ελλάδας. Η ίδια, ακριβώς, λογική χρησιμοποιήθηκε τόσο στο νομοσχέδιο με τις ρυθμίσεις για τα χρέη επιχειρήσεων στις τράπεζες όσο και σε αυτό για τις ρυθμίσεις των υπερχρεωμένων καταναλωτών. Και στις δύο περιπτώσεις η Ελλάδα χρειάστηκε να τροποποιήσει παλιούς νόμους σχετικά με τις δανειακές συμβάσεις τραπεζών και επιχειρήσεων - και τραπεζών και ιδιωτών - και να κάνει προσθήκες καταρτίζοντας νέα νομοσχέδια τα οποία, τελικά, έγιναν νέος νόμος του κράτους με ψηφοφορία στη Βουλή. Έτσι, ενώ πριν από λίγους μήνες η Ελλάδα δεν είχε Πτωχευτικό Δίκαιο για ιδιώτες και η ιδιωτική κρίση χρέους μπορούσε να λυθεί μόνο με τους παλιούς τρόπους που εξυπηρετούσαν αποκλειστικά τα συμφέροντα των τραπεζών, σήμερα, μετά την ψήφιση των νέων νόμων οι ιδιώτες καταναλωτές και οι επιχειρήσεις βρίσκονται σε πολύ πιο πλεονεκτική θέση από πριν. Μάλιστα, όλα αυτά έλαβαν χώρα παρά τις αντιρρήσεις των τραπεζών και της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας.

‘Περίεργη’ άρνηση της Ελλάδας να βάλει τέλος στην κρίση δια της νομικής οδού

Ενώ η λογική της λύσης της κρίσης χρέους ιδιωτών και επιχειρήσεων δια μέσου της αλλαγής των παλαιότερων νόμων και της ψήφισης νέων υπήρξε ακόμη και προεκλογική υπόσχεση στις τελευταίες ελληνικές εκλογές και ενώ η Βουλή προχώρησε γρήγορα στην ψήφιση των σχετικών νέων νομοσχεδίων, η Ελλάδα, περιέργως, δεν ακολούθησε την ίδια λογική στην προσέγγιση της λύσης της ελληνικής κρίσης.

Αυτό, παρά το γεγονός πως εκθέσεις μεγάλων πανεπιστημίων αλλά και αναλύσεις οικονομολόγων με διεθνή φήμη υποστηρίζουν πως το γεγονός πως οι ελληνικές δανειακές συμβάσεις διέπονται σε τόσο μεγάλο ποσοστό από το ελληνικό δίκαιο είναι ένα μοναδικό πλεονέκτημα το οποίο πρέπει να χρησιμοποιηθεί το συντομότερο δυνατό ώστε να λήξει η ελληνική κρίση με το λιγότερο επώδυνο τρόπο.

Δεν έχει δοθεί ποτέ μία εξήγηση για τους λόγους που η Ελλάδα ακολουθεί τη λογική της αλλαγής νομοθεσίας για τη ρύθμιση του χρέους επιχειρήσεων και καταναλωτών που αφορά σε συγκεκριμένες κοινωνικές και οικονομικές ομάδες αλλά δεν πράττει το ίδιο για το κρατικό χρέος, το οποίο αφορά ολόκληρο τον ελληνικό λαό.

‘Περίεργη’ συμφωνία για αλλαγή του δικαίου που διέπει το ελληνικό χρέος

Ακόμη πιο ‘περίεργη’ φαίνεται η απόφαση της Ελλάδας να προχωρήσει σε συμφωνίες αλλαγής του δικαίου που διέπει το κρατικό χρέος από το ελληνικό,που είναι άκρως συμφέρον για τη χώρα, στο αγγλικό, το οποίο είναι το πιο ευνοϊκό για τους δανειοδότες και το λιγότερο συμφέρον για την Ελλάδα. Τόσο στη ‘Σύμβαση δανειακής διευκόλυνσης με χώρες της ΕΕ’ (πακέτο στήριξης 80 δις ευρώ) όσο και στο ‘Διακανονισμό Χρηματοδότησης Άμεσης Ετοιμότητας του Δ.Ν.Τ’ (δάνειο του ΔΝΤ) ορίζεται ρητά πως το δίκαιο που τις διέπει είναι το αγγλικό. Με αυτόν τον τρόπο, η Ελλάδα χρηματοδοτεί την αποπληρωμή παλαιών και διεπόμενων από το ελληνικό δίκαιο δανείων με νέα δάνεια τα οποία διέπονται από το αγγλικό δίκαιο.

‘Περίεργη’ επιβάρυνση του συνόλου του ελληνικού χρέους με εμπράγματες ασφάλειες (ενέχυρα)

Οι ‘περίεργες’ αποφάσεις της Ελλάδας δεν τελειώνουν εδώ καθώς ενώ το παλιό χρέος δεν είναι επιβαρυμένο με εμπράγματες ασφάλειες, το νέο χρέος που προκύπτει από τις συμφωνίες με την ΕΕ και το ΔΝΤ είναι επιβαρυμένο με εμπράγματες ασφάλειες επί της ελληνικής δημόσιας περιουσίας. Επιπλέον, το χρέος που ‘περισσεύει’ και απομένει στα χαρτοφυλάκια των τραπεζών, ανταλλάσσεται με ρευστό από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα η οποία θα έχει αυτή, στη συνέχεια, το δικαίωμα να στραφεί εναντίον της Ελλάδας σε περίπτωση αδυναμίας έγκαιρης αποπληρωμής του, ενώ προκειμένου να λειτουργήσει ο συγκεκριμένος μηχανισμός στήριξης τα ομόλογα μετατρέπονται σε ‘καλυμμένα’, δηλαδή επιβαρύνονται και πάλι με εμπράγματες ασφάλειες. Το αποτέλεσμα θα είναι στα επόμενα 2 χρόνια το σύνολο, σχεδόν, του ελληνικού χρέους να έχει επιβαρυνθεί με εμπράγματες ασφάλειες επί του ελληνικού δημοσίου, ενώ μέχρι πρότινος ήταν απολύτως απαλλαγμένο από αυτές.

‘Σχέδιο διάσωσης των τραπεζών’ το πακέτο στήριξης σύμφωνα με διεθνείς εκθέσεις

Με βάση διεθνή έκθεση από το Κέντρο Πολιτικών και Οικονομικών Ερευνών της Ουάσιγκτον, την οποία παρουσίασα σε παλαιότερο άρθρο, η συμφωνία για το πακέτο στήριξης έχει πραγματοποιηθεί για να οδηγήσει σε ‘αλλαγή ιδιοκτησίας του ελληνικού χρέους’, μεταφέροντας το από τις τράπεζες στα κράτη της ΕΕ και την ΕΚΤ. Έτσι, οι μεν τράπεζες απαλλάσσονται από ένα δυσβάσταχτο ελληνικό χρέος το οποίο διέπονταν από το ελληνικό δίκαιο και ήταν απαλλαγμένο από εμπράγματες ασφάλειες και η Ελλάδα επιβαρύνεται με ένα νέο χρέος το οποίο, πλέον, θα το χρωστά απευθείας σε κράτη και στην ΕΚΤ και που θα διέπεται από το αγγλικό δίκαιο και θα καλύπτεται με εμπράγματες ασφάλειες. Σύμφωνα με την ίδια έκθεση η Ελλάδα με τον δρόμο που πήρε και θα βλάψει ανεπανόρθωτα την οικονομία της για πολλά χρόνια αλλά και δε θα αποφύγει, τελικά, κάποιας μορφής αναδιάρθρωση του χρέους της.

‘Η οικονομία δε θα βελτιωθεί ούτε μέχρι το 2020’

Σύμφωνα με την έκθεση του Κέντρου Πολιτικών και Οικονομικών Ερευνών της Ουάσιγκτον, αν η Ελλάδα συνεχίσει να βαδίζει στο δρόμο που επέλεξε μέχρι στιγμής, τότε το 2020 η οικονομία της θα βρίσκεται σε πολύ χειρότερη κατάσταση από αυτήν στην οποία βρισκόταν το 2008 ενώ σύμφωνα με έκθεση της Βρετανικής Αμυντικής Ακαδημίας η τρέχουσα προσπάθεια θα αποτύχει να σταθεροποιήσει την οικονομία. Επιπλέον, ακόμη και με βάση τις εκτιμήσεις του ΔΝΤ, η ελληνική οικονομία δεν πρόκειται να βελτιωθεί πριν το 2015.

Γιατί οι τελευταίες πολιτικές προβλέψεις να είναι σωστές όταν οι προηγούμενες ήταν λάθος;

Σύμφωνα με τις πολιτικές προβλέψεις το κόστος δανεισμού της Ελλάδας θα μειώνονταν δραματικά επιτρέποντας στη χώρα να επιστρέψει στις αγορές κεφαλαίων με την ανακοίνωση της συμφωνίας για το πακέτο στήριξης. Η πρόβλεψη αυτή αποδείχτηκε λανθασμένη.

Σύμφωνα με επόμενες πολιτικές εκτιμήσεις το κόστος δανεισμού θα μειώνονταν αμέσως μόλις υπογραφόταν το τελικό κείμενο της συμφωνίας, το οποίο, υποτίθετο, ότι θα κατεύναζε τις αγορές. Η εκτίμηση αυτή αποδείχτηκε, επίσης, λανθασμένη.

Σύμφωνα με νεότερες εκτιμήσεις το κόστος δανεισμού, επιτέλους, θα μειώνονταν όταν η Ελλάδα θα λάμβανε τα πρώτα σκληρά μέτρα δείχνοντας στις αγορές τη διάθεση της για ριζικές αλλαγές. Και αυτές οι εκτιμήσεις αποδείχτηκαν λανθασμένες.

Σύμφωνα με ακόμη πιο πρόσφατες προβλέψεις το κόστος δανεισμού θα έπαυε να είναι απαγορευτικό όταν η Ελλάδα θα λάμβανε την πρώτη δόση του δανείου. Το ίδιο εκτιμήθηκε και για τη δεύτερη δόση αλλά και στις δύο περιπτώσεις οι προβλέψεις διαψεύστηκαν.

Σύμφωνα με τις τελευταίες εκτιμήσεις το κόστος δανεισμού θα μειωθεί από το 2011. Ωστόσο, λίγους μήνες πριν το 2010 ολοκληρωθεί, τα επιτόκια των ελληνικών ομολόγων έχουν απογειωθεί σε επίπεδα υψηλότερα από αυτά του Απριλίου, με το κόστος δανεισμού της Ελλάδας να είναι το δεύτερο μεγαλύτερο στον κόσμο μεταξύ των πιο αναπτυγμένων χωρών, το κόστος ασφάλισης ελληνικού χρέους από την περίπτωση πτώχευσης να είναι το δεύτερο υψηλότερο μεταξύ όλων των κρατών του κόσμου και με το ρίσκο πτώχευσης της Ελλάδας να υπολογίζεται στο 53%, πίσω μόνο από αυτό της Βενεζουέλας.

Έλλειμμα και κρίση

Το μεγαλύτερο πρόβλημα της Ελλάδας είναι ότι δε μπορεί να αναχρηματοδοτήσει το χρέος της γιατί η ελληνική κρίση έχει απογειώσει τα επιτόκια κρατικού δανεισμού στα ύψη. Το πρόβλημα της χώρας δεν είναι ότι δεν έχει χρήματα, όπως έχει ειπωθεί αλλά ότι δε μπορεί να δανειστεί όπως δανείζονται όλα τα υπόλοιπα κράτη του κόσμου. Με το έλλειμμα να βρίσκεται στο 13% η Ελλάδα υπολείπεται 13% επί των εσόδων της για να καλύψει όλες τις ετήσιες ανάγκες της. Αν πετύχει ένα νέο διακανονισμό με τους δανειστές της χρησιμοποιώντας τα νομικά της πλεονεκτήματα, το έλλειμμα της, αυτόματα, θα μειωθεί κάτω από το 3%. Η Ελλάδα δεν είναι μία χώρα χωρίς εθνικό προϊόν και χωρίς έσοδα αλλά μία χώρα που αναγκάζεται να δανειστεί με υπέρογκα επιτόκια και πρέπει να κάνει κάτι ώστε αυτά να μειωθούν άμεσα. Ο δρόμος που έχει πάρει όχι μόνο δεν έχει οδηγήσει προς αυτήν την κατεύθυνση αλλά και έχει, ήδη, αφαιρέσει τμήμα των νομικών της πλεονεκτημάτων ενώ έχει, ήδη, προκαλέσει μεγάλη οικονομική και κοινωνική ζημία.

Φορολογία – διαφθορά & περικοπές μισθών / συντάξεων

Σύμφωνα με αμερικανικές εκθέσεις το ‘φακελάκι’ και το ‘ρουσφέτι’ κοστίζουν στην Ελλάδα ετησίως 20 δις ευρώ. Αυτό σημαίνει πως η πρώτη μέριμνα της χώρας θα έπρεπε να ήταν να εξαλείψει αυτά τα φαινόμενα και έτσι να προστατεύσει απώλειες που αγγίζουν το 8-10% του ΑΕΠ. Αντί γι’ αυτό, η Ελλάδα περικόπτει συντάξεις και μειώνει μισθούς, αυξάνει τους φόρους και τρομοκρατεί τους πολίτες δημιουργώντας ένα κράτος καταρρακωμένων ψυχολογικά και εξαντλημένων οικονομικά Ελλήνων, οι οποίοι έχουν κάθε λόγο να περιμένουν χειρότερες ημέρες αφού η πιθανότητα αυτές να έρθουν, αν συνεχίσουμε στο δρόμο που βαδίζουμε σήμερα, είναι ιδιαίτερα αυξημένες.

Εύλογα και αναπάντητα ερωτήματα για τις ‘περίεργες’ ελληνικές αποφάσεις

Από όλα τα παραπάνω προκύπτουν μερικά εύλογα και βασανιστικά ερωτήματα σχετικά με τις ‘περίεργες’ αποφάσεις της Ελλάδας όσον αφορά στον τρόπο που χειρίζεται την υπόθεση ‘ελληνική κρίση’.

α) Γιατί δεν χρησιμοποιήθηκε και συνεχίζει να μην χρησιμοποιείται το μοναδικό πλεονέκτημα της Ελλάδας όσον αφορά στο δίκαιο που διέπει τις δανειακές της συμβάσεις, ώστε να δοθεί μία γρήγορη, δίκαιη, συμφέρουσα και λογική λύση στην κρίση;

β) Γιατί επιλέχτηκε η νομοθετική λύση στην περίπτωση της ρύθμισης των χρεών επιχειρήσεων και ιδιωτών προς τις τράπεζες και δε συμβαίνει το ίδιο με το σημαντικότερο χρέος όλων, δηλαδή το κρατικό.

γ) Για ποιο λόγο η Ελλάδα συμφώνησε στην υπογραφή δανειακών συμβάσεων που οδηγούν στην αλλαγή του δικαίου που διέπει το ελληνικό χρέος από το ελληνικό στο Αγγλικό, το οποίο είναι το πιο ευνοϊκό για τους δανειστές και το πιο ασύμφορο για τη χώρα.

δ) Με ποια λογική η Ελλάδα επιτρέπει τη μετατροπή του χρέους από ελεύθερο από εμπράγματες ασφάλειες στη δημόσια περιουσία σε επιβαρυμένο με εμπράγματες ασφάλειες. Στην πρώτη περίπτωση προστατεύεται το συμφέρον της χώρας καθώς οι δανειστές δεν έχουν το δικαίωμα να διεκδικήσουν ελληνική περιουσία σε περίπτωση αδυναμίας αποπληρωμής τόκων των δανείων και στη δεύτερη περίπτωση προστατεύονται οι δανειστές. Γιατί η Ελλάδα προστατεύει τα συμφέροντα των δανειστών της και όχι τα δικά της ενώ μπορεί να κάνει το δεύτερο;

ε) Μέχρι πρόσφατα οι πολιτικοί διαβεβαίωναν πως η ελληνική οικονομία δεν αντιμετώπιζε πρόβλημα και στην πορεία αποδείχτηκαν, συνολικά, λάθος στις εκτιμήσεις τους. Τί θα συμβεί στην περίπτωση που και αυτήν τη φορά οι εκτιμήσεις περί εξόδου από την κρίση και οικονομικής ανάπτυξης μέσω του δρόμου που έχει επιλεγεί αποδειχθούν και πάλι λανθασμένες; Στο μεσοδιάστημα η Ελλάδα θα έχει χάσει οριστικά τη δυνατότητα να ‘παίξει’ το τελευταίο της διαπραγματευτικό χαρτί προκειμένου να βγει, πράγματι, από την κρίση.

ζ) Δε θα ήταν σοφότερο η Ελλάδα να προστατεύσει το πλεονέκτημα της ότι το χρέος της διέπεται από το ελληνικό δίκαιο και ότι είναι ελεύθερο από εμπράγματες ασφάλειες για την περίπτωση που οι πολιτικές εκτιμήσει σχετικά με την εξέλιξη της οικονομίας μέσω του δρόμου που έχει επιλεγεί ως τώρα αποδειχθούν υπεραισιόδοξες ή και εντελώς λανθασμένες;

η) Εφόσον μέχρι σήμερα όλες οι πολιτικές εκτιμήσεις και προβλέψεις περί μείωσης του κόστους δανεισμού της Ελλάδας αποδείχτηκαν λανθασμένες, για ποιο λόγο να αποδειχτούν σωστές οι πιο πρόσφατες;

θ) Τί θα συμβεί στην περίπτωση που οι τελευταίες πολιτικές εκτιμήσεις περί μείωσης του κόστους δανεισμού της Ελλάδας και επιστροφής στις αγορές κεφαλαίων το 2011 αποδειχθούν λανθασμένες; Που θα βρει χρήματα σε αυτήν την περίπτωση η χώρα και πώς θα αποφύγει την πτώχευση;

ι) Κάθε χώρα που επιλέγει ένα σχέδιο για τη διάσωση της οικονομίας της πρέπει να έχει έτοιμο ένα εναλλακτικό σενάριο στην περίπτωση που τα πράγματα δεν εξελιχθούν όπως ελπίζει. Ποιο είναι το εναλλακτικό σενάριο στην περίπτωση της Ελλάδας;

κ) Γιατί η Ελλάδα προέβη σε περικοπή συντάξεων και μείωση μισθών αντί να λάβει μέτρα για την πάταξη των φαινομένων διαφθοράς που κοστίζουν, τουλάχιστον, 20 δις ευρώ ετησίως στη χώρα; Με ένα πρόγραμμα ουσιαστικό πρόγραμμα καταπολέμησης της διαφθοράς μέσα σε 5 χρόνια η Ελλάδα θα είχε εξοικονομήσει 100 δις ευρώ τα οποία θα μπορούσε να χρησιμοποιήσει για την αποπληρωμή σημαντικού τμήματος του χρέους της.

λ) Γιατί η Ελλάδα αυξάνει τους φόρους φτάνοντας τους στο υψηλότερο επίπεδο στην Ευρώπη και διεκδικώντας παγκόσμια πρωτιά, όταν το επίπεδο δημόσιων υπηρεσιών είναι πολύ χαμηλότερο από το μέσο ευρωπαϊκό όρο;

μ) Πώς είναι δυνατόν η Ελλάδα να ελπίζει σε έξοδο από την κρίση και σε οικονομική ανάκαμψη όταν όταν μέσα σε λίγους μήνες από τη λήψη των μέτρων ‘εξυγίανσης’ οι αριθμοί δείχνουν πως η οικονομία της έχει μπει στο αρνητικό τοπ 10 των χειρότερων οικονομιών μεταξύ των 50 πιο αναπτυγμένων κρατών του κόσμου;

Συμπεράσματα

Κάθε χώρα πρέπει να κάνει οτιδήποτε μπορεί για να εξυπηρετήσει τα συμφέροντα των πολιτών της και της ίδιας. Μέχρι στιγμής στην υπόθεση ‘ελληνική κρίση’ τα στοιχεία δείχνουν ‘περίεργες’ ελληνικές αποφάσεις οι οποίες φαίνεται να εξυπηρετούν οποιονδήποτε άλλο πέραν από την Ελλάδα. Το πρόβλημα είναι διπλό καθώς όχι μόνο φαίνεται να έχουμε πάρει έναν δρόμο που βλάπτει σοβαρά την ελληνική οικονομία αλλά και μέσω αυτού αποποιούμαστε των μοναδικών πλεονεκτημάτων που μας είχαν απομείνει σε σχέση με τη διαχείριση της κρίσης χρέους. Έτσι, σε λίγο το μόνο που θα μένει θα είναι να προσευχηθούμε ότι όλα θα πάνε όπως ελπίζουν οι πολιτικοί γιατί αν αυτό δεν ισχύσει, όπως γίνεται συνήθως, τότε θα πρέπει να προετοιμαστούμε για πολλά χρόνια ταλαιπωρίας.

Εναλλακτικά, η Ελλάδα μπορεί να πάρει την απόφαση να ασκήσει το δικαίωμα της για αλλαγή της νομοθεσίας που διέπει τις δανειακές της συμβάσεις και να προχωρήσει σε de facto αναδιάρθρωση του χρέους της ή να χρησιμοποιήσει αυτό της το δικαίωμα ως διαπραγματευτικό χαρτί ώστε να πείσει τους δανειστές της να προχωρήσουν σε ανταλλαγή παλαιών ομολόγων με νέα. Η επιλογή είναι στα χέρια της.


Πάνος Παναγιώτου – Διευθυντής ΕΚΤΑ

Σοφοκλέους 10