Αριάν Μνουσκίν «Η εξέγερση των Ελλήνων πιο βαθιά από το γαλλικό Μάη»

«Δικαιοσύνη για τους Ελληνες» ζήτησε με τον πιο εντυπωσιακό και δυναμικό τρόπο η Γαλλίδα σκηνοθέτης Αριάν Μνουσκίν το μεσημέρι του Σαββάτου από την πλατεία Συντάγματος. Η ιδρύτρια του περίφημου «Theatre du Soleil» («Θέατρο του Ηλιου») βρίσκεται στην Αθήνα φιλοξενούμενη του Ελληνικού Φεστιβάλ για την παράσταση «Οι ναυαγοί της Τρελής Ελπίδας».

Με εφηβική ορμή, παρά τα 72 της χρόνια, στάθηκε στο πλευρό των δοκιμαζόμενων, από την κρίση, Ελλήνων.

Ηταν γύρω στις 12.30 το μεσημέρι, όταν ο παράξενος θίασός της, «με μουσικές εξαίσιες» και επικεφαλής την ίδια, ξεπρόβαλε από την οδό Σταδίου. Μια τεράστια λευκοντυμένη μαριονέτα, ύψους τριών μέτρων, τοποθετημένη πάνω σε δοκούς ήταν το τρόπαιο που κουβαλούσαν στους ώμους τους μέλη του γαλλικού θιάσου. Από μακριά η εικόνα της λευκοντυμένης μαριονέτας, που αιωρούνταν στα χέρια των ηθοποιών, έφερνε στο μυαλό την αναβίωση κάποιου αλλόκοτου μεσαιωνικού ή διονυσιακού δρώμενου.

Καθώς ο θίασος πλησίαζε προς την πλατεία Συντάγματος βλέπαμε τη μάσκα παρακμής και θανάτου στο πρόσωπο της φιγούρας (Δικαιοσύνη) με σπαθί στο χέρι, ενώ ίχνη αίματος διακρίνονταν τόσο στο πρόσωπο όσο και στο ξεσκισμένο, λευκό της φόρεμα. Δυνατά κρουστά και επική μουσική συνόδευαν την πομπή που βρέθηκε στο κέντρο της πλατείας Συντάγματος.

Ενας ηθοποιός κρατούσε στα χέρια του βέργα με μια τεράστια μεταλλική ζυγαριά στην κορυφή της και αρκετοί άλλοι βέργες με μαύρα, δυσοίωνα πουλιά από πλαστικό στις κορυφές τους. Τα μαύρα πουλιά και η ζυγαριά περικύκλωναν, κατά διαστήματα, απειλητικά τη φιγούρα που εν μέσω του τρελού χορού της έγερνε πίσω για να αντικρούσει τις επιθέσεις.

Οι ιαχές «θέλουμε δικαιοσύνη» στα γαλλικά από τα μέλη του «Θέατρου του Ηλιου» γέμισαν την πλατεία Συντάγματος δίπλα σε τεράστια πανό που έγραφαν, επίσης στα γαλλικά, ρήσεις των: Ρομέν Ρολάν («Οταν η τάξη είναι αδικία η αταξία είναι ήδη η απαρχή της δικαιοσύνης»), του Αισχύλου («Η ελπίδα δεν θα μπει στο ανάκτορο του φόβου»), του Σέξπιρ («Οι κηφήνες δεν ρουφάνε το αίμα των αετών. Λεηλατούν τις κυψέλες των μελισσών»), του Μπέντζαμιν Κόνσταντ («Η εξουσία ας προσπαθεί να είναι δίκαιη. Εμείς θα προσπαθήσουμε να είμαστε ευτυχισμένοι»), του Βίκτωρος Ουγκό («Θλιβερό δημόσιο θέαμα. Ο καθείς σκέφτεται μονάχα τον εαυτό του, τα αξιώματα, τις θέσεις, το χρήμα. Οι άνθρωποι παίρνουν τα πάντα, θέλουν τα πάντα, λεηλατούν τα πάντα. Δεν ζουν πια παρά μόνο από φιλοδοξία και πλεονεξία»).

Η διαμαρτυρία των Γάλλων στην Αθήνα δεν θα μπορούσε να αγνοήσει τον Νικολά Σαρκοζί και τις ομοιότητες του βίου του με εκείνο κάποιων Ελλήνων πολιτικών. Ενα πανό έγραφε: «Θα τελειώσει σύντομα αυτή η νύχτα στο Φουκέτς», αναφορά στη νύχτα της εκλογής του Γάλλου προέδρου ο οποίος έσπευσε να γιορτάσει την εκλογική νίκη του με φίλους του επιχειρηματίες στο πανάκριβο εστιατόριο «Fouquet's» των Ηλυσίων Πεδίων. Η Μνουσκίν, εν μέσω χειροκροτημάτων, κάτω από τη σκιά των δέντρων της πλατείας έλεγε μετά το τέλος της δράσης: «Οι άνθρωποι που βρίσκονται τόσες μέρες εδώ, ακόμα κι αν έχουν διαφορετικά κίνητρα, ζητούν ένα και μόνο πράγμα: δικαιοσύνη. Θέλουν να ξαναπάρουν στα χέρια τους τα κλειδιά των ευρωπαϊκών κρατών, τα οποία εδώ και χρόνια παραδώσαμε στις αγορές. Η κρίση στην Ελλάδα έχει τεράστια σημασία για ολόκληρη την Ευρώπη. Στην πλειονότητά τους οι Ελληνες πολίτες δεν είναι υπεύθυνοι για ό,τι συμβαίνει. Παρακολουθούν την εξουσία και τις ραδιουργίες των μεγάλων οικονομικών συμφερόντων που αναγκάζουν τη χώρα να προσκολληθεί σε αυτές. Είναι απολύτως φυσικό το αίσθημα οργής και αντίδρασης των Ελλήνων. Δεν πρόκειται για ζήτημα χρημάτων αλλά, κυρίως, για ζητήματα δικαιοσύνης και εθνικής ανεξαρτησίας».

«Πιο σοβαρή»

Οταν τη ρωτήσαμε αν αναγνωρίζει ομοιότητες στην εξέγερση των Ελλήνων με εκείνη του παρισινού Μάη το '68, τόνισε: «Δεν ξέρω... Η εξέγερση των Ελλήνων μοιάζει πιο σοβαρή και πιο βαθιά από εκείνη του γαλλικού Μάη. Κι αυτό το λέω, γιατί η οικονομία το 1968 δεν βρισκόταν σε άσχημη κατάσταση όπως είναι σήμερα».

Να υπενθυμίσουμε ότι η Αριάν Μνουσκίν δεν είναι κάποια όψιμη επαναστάστρια. Η πολιτική με την ευρύτερη και ουσιαστική της έννοια είναι θεμελιώδες συστατικό του θεάτρου που υπηρετεί από τη δεκαετία του '60. Τη βαθιά, ανθρωπιστική της στάση την επιβεβαιώνει εμπράκτως τόσο στη ζωή όσο και στη λειτουργία της ομάδας της. Πιστή στην έννοια του «θιάσου» με την παλιά σημασία του όρου, θεμελιώνει την ηθική του θεάτρου της πάνω σε στοιχειώδεις κανόνες: ανεξαρτήτως της θεατρικής συντεχνίας στην οποία ανήκουν τα μέλη του θιάσου, παίρνουν όλοι τον ίδιο μισθό και συμμετέχουν συνολικά στη λειτουργία του, από την καθημερινή συντήρηση μέχρι την υποδοχή του κοινού στις παραστάσεις.

Ελευθεροτυπία