Τι λείπει από την συμφωνία των Βρυξελλών;

Κατά τον συνήθη ευρωπαϊκό τρόπο, η συμφωνία που φαινόταν ανέφικτη μέχρι τα μεσάνυχτα, ανακοινώθηκε θριαμβευτικά στις 04:00 τα ξημερώματα.

Η συμφωνία δεν αντιμετωπίζει τα βασικά προβλήματα που έχει η ευρωζώνη – και ενδεχομένως να μην σκόπευε να τα αντιμετωπίσει. Υπάρχει ακόμη η επείγουσα ανάγκη να ανακτηθεί η ανάπτυξη στις οικονομίες που πλήττονται από τη συνεχιζόμενη λιτότητα. Ο κίνδυνος ύφεσης παραμένει, ειδικότερα για τις οικονομίες του ευρωπαϊκού νότου.

Στόχος της συμφωνίας ήταν να παράσχει επαρκή μεσοπρόθεσμη χρηματοδότηση για κράτη και τράπεζες που αντιμετωπίζουν επείγοντα προβλήματα ρευστότητας. Σε αυτό το σημείο, είναι αξιοσημείωτο ότι η σύνοδος δεν προχώρησε σε συγκέντρωση νέων κεφαλαίων, εκτός από την αύξηση της συμμετοχής του ιδιωτικού τομέα στο κούρεμα του ελληνικού χρέους κατά περίπου 80 δισ. ευρώ.

Όλα τα εναπομείναντα «νέα» κεφάλαια, εκ των οποίων τα 106 δισ. ευρώ για την ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών και τα περίπου 800 δισ. ευρώ που θα προστεθούν στο οπλοστάσιο του EFSF μέσω μόχλευσης, μένουν να αντληθούν από τον ιδιωτικό τομέα, από κράτη εκτός ευρωζώνης και ενδεχομένως από την ΕΚΤ.

Δεν υπάρχει καμία εξασφάλιση ότι αυτά μπορούν να γίνουν. Το τελικό αποτέλεσμα αυτής της συνόδου θα εξαρτηθεί από το εάν θα αντληθεί αυτό το 1 τρισ. ευρώ που λείπει.

Προ της συνόδου, είχα απαριθμήσει ορισμένα κριτήρια που θα καθορίσουν εάν τα μέτρα που θα υιοθετηθούν θα αντιστοιχούν στο «μεγάλο μπαζούκα» που είχαν υποσχεθεί οι ηγέτες στις αγορές. Θεωρητικά, οι στόχοι έχουν, σε γενικές γραμμές, επιτευχθεί. Πρακτικά όμως, ο κίνδυνος εφαρμογής είναι ακόμη μεγαλύτερος από ότι θα περίμενε κανείς. Ιδού μία εκτίμηση για τους τρεις βασικούς πυλώνες της συμφωνίας:

1. Το κούρεμα του ελληνικού χρέους

Το κούρεμα του 50% του ελληνικού χρέους που βρίσκεται στα χέρια ιδιωτών περνά το τεστ, αλλά δεν υπάρχει καμία συμμετοχή των θεσμικών φορέων. Στόχος είναι η μείωση του χρέους από 152% του ΑΕΠ στο 120% του ΑΕΠ μέχρι το 2020, λαμβάνοντας ως δεδομένο ότι, εν τω μεταξύ, όλη η δημοσιονομική αναπροσαρμογή θα εφαρμοστεί (κάτι που είναι εξαιρετικά απίθανο). Τα νούμερα αυτά είναι υψηλότερα από ότι αναμενόταν και μπορεί να αποδειχθούν, για μία ακόμη φορά, μη διατηρήσιμα. Κατά συνέπεια, ο ελληνικός πονοκέφαλος μπορεί να μην έχει τελικά επιλυθεί και ενδεχομένως να μην υπάρξει λύση μέχρις ότου αποφασιστεί σημαντικό κούρεμα και στο χρέος που βρίσκεται στα χέρια θεσμικών φορέων.

Θα ακολουθήσει μία αγωνιώδης συζήτηση για το εάν αυτή η αναδιάρθρωση θα γίνει σε «εθελοντική» βάση και εάν θα γίνει λόγος για χρεοκοπία στην αγορά των CDS.

Οι συμμετέχοντες στην ευρωπαϊκή σύνοδο, που συχνά διατυμπανίζουν ότι το ποτάμι δεν μπορεί να γυρίσει πίσω, υποστηρίζουν ότι αυτή θα είναι πράγματι μία εθελοντική διαδικασία. Η λογική λέει ότι δεν είναι.

2. Η ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών

Αρχικά θεωρούσαμε ότι ανακεφαλαιοποίηση της τάξεως των 300 δισ. ευρώ θα ήταν εντυπωσιακή και πως τα 100 δισ ευρώ θα ήταν λίγο… τσιγκουνιά. Όπως θα περίμενε κανείς, η σύνοδος κατέληξε στην τσιγκουνιά, στα 106 δισ. ευρώ. Τα κεφάλαια αυτά θα ήταν επαρκή μόνο εάν το υπόλοιπο πακέτο μέτρων για την ανατροπή του κλίματος στις αγορές ομολόγων ήταν ιδιαιτέρως επιτυχημένο.

Σαφέστατα, οι ευρωπαίοι ηγέτες δίστασαν να διατυπώσουν ιδιαιτέρως επαχθείς κεφαλαιουχικές απαιτήσεις προς τις τράπεζες, δεδομένου ότι απειλούσαν με απομόχλευση στην χορήγηση δανείων για να ανταποκριθούν στους νέους κεφαλαιουχικές κανόνες. Οι αξιωματούχοι είχαν εντολή να μην συμβεί κάτι τέτοιο. Και, παραδόξως, φαίνεται πως υπάρχει η πρόθεση για την εφαρμογή ενός σχήματος εγγυήσεων για όλη την ευρωζώνη που θα βοηθήσει τις τράπεζες να εξασφαλίσουν την μη εξασφαλισμένη μεσοπρόθεσμη χρηματοδότηση.

Αυτό θα μπορούσε να είναι ένα πολύ σημαντικό βήμα προς την ανάκτηση της εμπιστοσύνης, εάν οι τράπεζες πραγματικά το εφαρμόσουν.

3. Μόχλευση του EFSF

Θεωρητικά, αυτό θα ήταν το μεγαλύτερο τμήμα του «μεγάλου μπαζούκα». Το ποσό του 1 τρισ. ευρώ θριαμβολογήθηκε δεόντως, αλλά οι λεπτομέρειες παραμένουν ασαφείς. Είναι ξεκάθαρο ότι η γερμανική κυβέρνηση κέρδισε στη διαμάχη με την Γαλλία ως προς την χρήση των κεφαλαίων της ΕΚΤ για την μόχλευση του EFSF, σενάριο που φαίνεται ότι δεν βρίσκεται πλέον επί τάπητος.

Κατά συνέπεια, μένει ο συνδυασμός ενός ασφαλιστικού σχήματος και ενός νέου SPV που θα προσελκύσει νέους επενδυτές στις αγορές κρατικών ομολόγων που αντιμετωπίζουν προβλήματα, προσφέροντάς τους κάλυψη για το πρώτο 20% οιασδήποτε μελλοντικής ζημίας που μπορεί να υποστούν από την τοποθέτησή τους σε ευρωπαϊκά ομόλογα.

Μένει να αποδειχθεί εάν ο ιδιωτικός κλάδος, ή οι BRIC, θα δεχθούν αυτή την προσφορά.
Είναι σημαντικό να ξεκαθαριστεί ότι όλα αυτά συνεπάγονται πως η ευρωζώνη δεν δίνει δικά της νέα κεφάλαια για να λυθεί το πρόβλημα. Στην καλύτερη περίπτωση, επιδοτεί περίπου 200-250 δισ ευρώ (που είναι ήδη δεσμευμένα από τις υπάρχουσες εγγυήσεις του EFSF) από τα ισχυρότερα μέλη της ευρωζώνης για την προσέλκυση νέων επενδυτών στην αγορά των ιταλικών και των ισπανικών ομολόγων. Το ποσό αυτό αντιστοιχεί στο 8% του χρέους αυτών των δύο χωρών, ποσό που δεν μοιάζει τόσο δελεαστικό.

Οι όποιες αναφορές για νέα κεφάλαια ύψους 1 τρισ. ευρώ είναι παραπλανητικές ή έστω πρώιμες.

Κατά συνέπεια, το τελικό αποτέλεσμα είναι σύμφωνο με τις προσδοκίες της αγοράς, αλλά ο διάβολος κρύβεται στις λεπτομέρειες. Η προσοχή των αγορών θα στραφεί τώρα σε δύο βασικά θέματα: εάν θα αντληθούν νέα κεφάλαια από την Κίνα και άλλα κράτη εκτός ευρωζώνης και πώς θα χειριστεί την κατάσταση η ΕΚΤ υπό την ηγεσία του Mario Draghi.

Η ΕΚΤ ήταν το φάντασμα της τελευταίας συνόδου. Προς το παρόν αγοράζει κρατικό χρέος ευρωζώνης με ρυθμούς ανάλογους με εκείνους που είχε η Fed κατά το δεύτερο πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης. Πραγματικά έχει νέο χρήμα – και μάλιστα πολύ – αν αποφασιστεί να το αναπτύξει. Ο πρόεδρος Draghi δήλωσε χθες πως η ΕΚΤ θα συνεχίσει να αναπτύσσει «μη συμβατικά» μέτρα αλλά δεν είναι σαφές τι εννοεί. Περαιτέρω αγορές ομολόγων; Και εάν ναι σε τι μέγεθος; Η ΕΚΤ είναι ένας θεσμός του οποίου η ανεξαρτησία προστατεύεται από συνθήκες και του οποίου οι αποφάσεις δεν μπορούν να ακυρωθούν από οποιοδήποτε κράτος- μέλος. Οι αποφάσεις της ως προς το τις επόμενες κινήσεις θα είναι κρίσιμες.


ΠΗΓΗ: FT.com
Σημ.axinosp: Ποιά 6 δόση, ποιό 1 τρις ευρώ, όταν σας πάρουν χαμπάρι οι αγορές, η βδομάδα που έρχεται, θα σας κάνουν με τα κρεμυδάκια οι κερδοσκόποι!!