Ζακ Σαπίρ: Η Ελλάδα έχει τα μέσα πίεσης των εταίρων της

Ο Ζακ Σαπίρ, διευθυντής Μελετών στη Σχολή Ανώτατων Σπουδών στις Κοινωνικές Επιστήμες στο Παρίσι, αναφερόμενος στην κρίση και την Ελλάδα, κάνει μια ριζοσπαστική πρόταση απαγκίστρωσης από τη δανειακή σύμβαση: να εκδώσει η Τράπεζα της Ελλάδας ευρώ! "Η ελληνική κυβέρνηση μπορεί να επιτάξει την Τράπεζα της Ελλάδας και να δημιουργήσει ευρώ για να αντικαταστήσει αυτή τη βοήθεια".

* Σχεδόν καθημερινά οι Ευρωποίοι ιθύνοντες επαναλαμβάνουν ότι η Ελλάδα πρέπει να ακολουθήσει απαρεγκλίτως την πολιτική λιτότητας, να εφαρμόσουν όλους τους όρους της σύμβασης. Διαφορετικά το πρόγραμμα "βοήθειας" θα διακοπεί και και η Αθήνα θα αντιμετωπίσει τη χρεωκοπία επιπλέον της εξόδου από το ευρώ. Κατά τη γνώμη σας, υπάρχει εναλλακτική λύση σε αυτό το σενάριο, με παραμονή στο ευρώ;

Η πολιτική λιτότητας που επέβαλε η τρόικα δεν λειτουργεί. Σπρώχνει την Ελλάδα σε μια ύφεση που μειώνει τους δημοσιονομικούς της πόρους και αναπαράγει το δημοσιονομικό έλλειμμα. Πρόκειται για παράλογη και απάνθρωπη πολιτική. Οι πολιτικοί ηγέτες που υπέγραψαν το Μνημόνιο είτε δεν ξέρουν τίποτε από οικονομία και ιστορία, γιατί γνωρίζουμε από τη δεκαετία του 1930 ότι τέτοιες πολιτικές είναι καταδικασμένες σε αποτυχία, είτε συνειδητά διέπραξαν έγκλημα κατά της χώρας τους. Οι Έλληνες είχαν δίκιο που εξεγέρθηκαν. Μέσα από την ανοικοδόμηση της οικονομίας έπρεπε να περάσει στην πραγματικότητα η λύση. Αλλά για αυτό, χρειαζόταν μαζική επένδυση στη χώρα, κάτι που οι πολιτικοί αρνούνται να πράξουν.

Οι απειλές κατά της Ελλάδας, είναι στην πραγματικότητα κενές περιεχομένου. Καταρχήν, πρέπει να γνωρίζουμε ότι δεν υπάρχουν νομικές διατάξεις για την αποβολή μιας χώρας μέλους της Ευρωζώνης. Ύστερα, ότι μια χρεωκοπία και μια έξοδος της Ελλάδας θα στοίχιζαν πολύ στις άλλες χώρες. Τέλος, ότι αν οι ευρωπαϊκές αρχές αποφασίσουν να αναστείλουν την καταβολή της βοήθειας, η ελληνική κυβέρνηση μπορεί να επιτάξει την Τράπεζα της Ελλάδας και να δημιουργήσει ευρώ για να αντικαταστήσει αυτή τη βοήθεια. Βέβαια αυτό μπορεί να γίνει παραβιάζοντας τις διατάξεις της οικονομικής και νομισματικής Ένωσης. Αλλά τεχνικά αυτό είναι δυνατόν. Η Ελλάδα έχει τα μέσα πίεσης των εταίρων της, και πρέπει να τα χρησιμοποιήσει.

* Σας άκουσα στην τηλεόραση να μιλάτε ακριβώς για αυτή τη δυνατότητα... Πώς γίνεται;

Μπορεί να επιταχθεί η Τράπεζα της Ελλάδας, να διοριστεί κυβερνητικός επίτροπος επικεφαλής της προσωρινά, και να δώσει την εντολή να δοθούν πιστώσεις στο υπουργείο Οικονομικών. Αυτές οι πιστώσεις θα είναι φυσικά σε ευρώ. Από τη στιγμή αυτή, είτε οι πιστωτές αποδέχονται να πληρωθούν με αυτά τα ευρώ (που δεν είναι διαφορετικά από άλλα ευρώ) είτε αρνούνται. Αλλά αν αρνηθούν, κάτι που είναι δυνατόν για δημόσιους πιστωτές, τότε δεν θα μπορεί να γίνεται λόγος για στάση πληρωμών εφόσον ο πιστωτής αρνείται να πληρωθεί! Αν θέλουν να σύρουν την Ελλάδα ενώπιον του Δικαστηρίου Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων για παραβίαση διατάξεων των συνθηκών, αυτή θα είναι μια μακρόχρονη διαδικασία, και η ελληνική κυβέρνηση μπορεί μια χαρά να τροφοδοτήσει την Κεντρική τράπεζα με το ποσό του προστίμου...

Οι ιδιώτες πιστωτές, από την πλευρά τους, και να είσαστε σίγουρη για αυτό, θα αποζημιωθούν. Εξάλλου, η κυβέρνηση θα μπορέσει να βοηθήσει τις επιχειρήσεις που είναι χρεωμένες στις ξένες τράπεζες, εξαγοράζοντας με τα χρήματα αυτά τις υποχρεώσεις τους.

Να προστεθεί ότι η πληθωριστική συνέπεια αυτής της ενέργειας θα είναι σχεδόν μηδενική. Το ευρώ είναι το νόμισμα μιας ζώνης όπου η Ελλάδα αντιπροσωπεύει το 2% (σε όρους ΑΕΠ). Η αύξηση της νομισματικής μάζας που θα προκληθεί έτσι, θα είναι ασήμαντη.

Μια τέτοια πολιτική έχει διπλό πλεονέκτημα. Είτε θα πειστούν οι άλλες χώρες ότι είναι καλύτερο να γίνει επαναδιαπραγμάτευση ενός έξυπνου προγράμματος βοήθειας, ακριβώς δηλαδή αυτό που ζητάνε οι Έλληνες, είτε θα έθετε την Ελλάδα σε καλή θέση στην περίπτωση διάλυσης της Ευρωζώνης. Αν, μπροστά στην ενέργεια αυτή της Ελλάδας, οι χώρες της Ευρωζώνης αποφάσιζαν να τη διαλύσουν, τότε η Ελλάδα, που θα είχε καταργήσει τα δημόσια χρέη της (και καταργήσει τμήμα του δημοσιονομικού της ελλείμματος που προέρχεται από τους τόκους αυτού του χρέους) και θα έχει αποκαταστήσει τη ρευστότητα των επιχειρήσεών της, θα είναι τότε σε καλή θέση για να αντιμετωπίσει τη διάλυση του ευρώ και μια σημαντική υποτίμηση. Θα μπορεί, πριν από την εξαφάνιση του ευρώ, να χρησιμοποιήσει αυτά τα χρήματα για να ιδρύσει μια δημόσια τράπεζα που θα αναλάμβανε την πίστωση στις επιχειρήσεις και στους ιδιώτες σε μια κατάσταση όπου η ανταγωνιστικότητα θα είχε αποκατασταθεί.

* Με λίγα λόγια, μπορείτε να εξηγήσετε τον προορισμό αυτής της βοήθειας που χορηγείται στην Αθήνα; Δίνεται για την πραγματική οικονομία ή για να πληρώσει το κράτος τους δανειστές του;

Η ευρωπαϊκή βοήθεια επιτρέπει την πληρωμή των τόκων ενός χρέους που εν μέρει ανήσει στις ευρωπαϊκές τράπεζες και ένα άλλο τμήμα του στην ΕΚΤ ή σε κυβερνήσεις. Τίποτε δεν πάει στον ελληνικό λαό ή στην πραγματική οικονομία ενώ εκεί έπρεπε να γίνουν μαζικές επενδύσεις.

* Σε ποιο βαθμό η εκλογή του Ολάντ μπορεί να αλλάξει τα δεδομένα στο ευρωπαϊκό επίπεδο; Πώς κρίνετε την πρώτη του συνάντηση με την Α. Μέρκελ;

Ο Φρανσουά Ολάντ είναι υπέρ μιας πολιτικής ανάπτυξης σε ευρωπαϊκή κλίμακα. Έχει απολύτως δίκιο, και μπορούμε να το διαπιστώσουμε τόσο στην Ελλάδα όσο και στην Πορτογαλία ή την Ισπανία. Αλλά, για την Α. Μέρκελ, η ανάπτυξη περνά πρώτα από τη μείωση των ελλειμμάτων και μια μαζική απορρύθμιση, κυρίως στον τομέα της εργασίας. Αυτές οι δύο θέσεις είναι ασύμβατες, και θα δούμε ποια από τις δύο θα κάνει πίσω. Η πρώτη τους συνάντηση ήταν μια απλή επαφή.

* Αν συνεχίσουμε σε αυτή την οδό της γερμανικής πολιτικής, ποιο θα είναι το αποτέλεσμα για την Ευρώπη, για το ευρώ;

Είναι πολύ σαφές ότι η πολιτική γενικευμένης λιτότητας το μόνο που κάνει είναι ότι επιτείνει την κρίση του χρέους. Η λιτότητα φέρνει την ύφεση, η τελευταία καταστρέφει ένα μέρος των δημοσιονομικών τους εσόδων, και το έλλειμμα, που θέλαμε να μειωθεί, επανεμφανίζεται! Αντί να σώσει το ευρώ, αυτή η πολιτική το βυθίζει, σκοτώνει τον ασθενή, λέγοντας ότι τον σώζει.

Θα έπρεπε να επιτραπεί στα κράτη να επαναχρηματοδοτούνται άμεσα από την ΕΚΤ, να μειωθούν τα συναλλαγματικά επιτόκια του ευρώ έναντι των άλλων νομισμάτων και κυρίως του δολαρίου, και να χρηματοδοτηθεί ένα μεγάλο πρόγραμμα επενδύσεων από 500 ως 700 δισ. στην Ευρώπη. Αλλά η Γερμανία αρνείται πεισματικά αυτή την πολιτική. Στις συνθήκες αυτές, οδηγούμαστε προς μια διάλυση της Ευρωζώνης, την ευθύνη της οποίας είναι χαζό να φορτώσουμε στην Ελλάδα. Η πραγματική αιτία είναι η αδιαλλαξία, χθες και σήμερα, της Γερμανίας.

Αυγή