ΔΡΟΜΟΙ 15/07/2009

Ο δικαστής...
... Λούις Μπράντις των ΗΠΑ είχε τραβήξει τις διαχωριστικές γραμμές: «Μπορούμε να έχουμε δημοκρατία ή μπορούμε να έχουμε μεγάλα πλούτη συγκεντρωμένα σε λίγα χέρια. Αλλά δεν μπορούμε να τα έχουμε και τα δύο». Όμως, η ώσμωση ανάμεσα στη δημοκρατία και την ολιγαρχία αρχίζει να γίνεται εντυπωσιακή. Και οι ομοιότητες με άλλες ιστορικές περιόδους ανησυχητική.

Στο βιβλίο του...
...«Ο αγώνας μου», ο Αδόλφος Χίτλερ ξεκαθάριζε πως «η στάση του κράτους έναντι του κεφαλαίου είναι συγκριτικά απλή και σαφής. Μοναδικός του στόχος είναι να διασφαλίζει πως το κεφάλαιο θα παραμένει υποταγμένο στο κράτος». Το 1936, όμως, ο αντιφασίστας ιστορικός Γκαετάνο Σαλβεμίνι έγραφε πως ο φασισμός υποτάσσει τους φορολογούμενους στις ιδιωτικές επιχειρήσεις, επειδή «το κράτος πληρώνει για τις αποτυχίες των ιδιωτικών επιχειρήσεων. Το κέρδος είναι ιδιωτικό και ατομικό. Οι απώλειες είναι κοινωνικές και δημόσιες». Σίγουρα κάτι μας θυμίζει αυτό στις μέρες μας. Μοιάζει πολύ με τον τρόπο που οι σύγχρονες δυτικές κυβερνήσεις έτρεξαν να σώσουν μεγάλες τράπεζες και επιχειρήσεις από την οικονομική κρίση, φορτώνοντας τις ζημιές τους στο κοινωνικό σύνολο, μολονότι αυτό ούτε είχε ούτε θα έχει ποτέ μερίδιο στα κέρδη τους. Ένας άλλος ιστορικός, σύγχρονος αυτός, ο Ρόμπερτ Πάξτον, υποστηρίζει πως ο αντικαπιταλισμός του φασισμού ήταν εξαιρετικά επιλεκτικός: ο εθνικοσοσιαλισμός του στρεφόταν μόνο κατά του ξένου ή εχθρικού κεφαλαίου. Κάτι μας θυμίζει κι αυτό, καθώς οι ισχυρές χώρες της εποχής μας αρχίζουν να ορθώνουν καθεμιά το δικό της φρούριο για να οχυρωθούν από την κρίση. Για όλους αυτούς τους λόγους δεν είναι λοιπόν καθόλου παράδοξο να αναζητούμε σήμερα στα βάθη της Ιστορίας εκλεκτικές συγγένειες με το χθες, όσο κι αν είναι αυτές εφιαλτικές.

Στις κοινωνικές...
... σχέσεις, οι φασίστες ήταν οπαδοί του κοινωνικού δαρβινισμού: πίστευαν στην επικράτηση των ισχυρών και στην εξαφάνιση των αδυνάτων. Στην οικονομική πράξη, αυτό σήμαινε την προώθηση των συμφερόντων των επιτυχημένων επιχειρηματιών και τη διάλυση των οργανωμένων συμφερόντων των εργαζομένων. Οι ομοιότητες με τον νεοφιλελευθερισμό αρχίζουν να γίνονται πολλές, σε μια περίοδο που τόσο αυτός όσο και η δημοκρατία του βρίσκονται σε βαθιά κρίση.
Στη μεγαλύτερη δυτική δημοκρατία, ο πρόεδρός της εκλέγεται μόλις από το 25% του πληθυσμού της, ενώ στην Ευρώπη οι ψηφοφόροι ψηφίζουν χωρίς να έχουν τη δυνατότητα να αλλάξουν τους πιο αποφασιστικούς θεσμούς της. Οι Βρετανοί σύντομα θα χαρούν να διώξουν τον πρωθυπουργό που τους χρεοκόπησε. Πώς να διώξουν όμως οι Ευρωπαίοι ψηφοφόροι τους κεντρικούς τραπεζίτες που κρατούν στα χέρια τους τη ζωή τους; Το δημοκρατικό έλλειμμα μαζί με το κοινωνικό έλλειμμα συνθέτουν ένα ανησυχητικό μείγμα.

Με μεγάλη...
... ευκολία η δυτική πολιτική επιστήμη συνέδεσε τον Στάλιν με το «έλλειμμα» του κομμουνιστικού συστήματος, αλλά δυσκολεύτηκε πολύ να αποδεχτεί- αν το αποδέχτηκε ποτέ πραγματικά- πως ο Χίτλερ υπήρξε ένα υποπροϊόν της κρίσης του καπιταλιστικού συστήματος. Κι αυτό σίγουρα δεν αποτελεί την καλύτερη εγγύηση για το μέλλον.
http://www.tanea.gr/default.asp?pid=10&ct=13&artid=4526737