Ξανα-οργώνουν τα χωράφια για «ξεχασμένους θησαυρούς»

Της ΜαρίαΣ Γιουρουκέλη

Ρεύμα επιστροφής στα... χωράφια δημιουργεί η οικονομική κρίση, αφού την τελευταία τριετία 38.000 πολίτες επέλεξαν λόγω συνθηκών το επάγγελμα του αγρότη. Μάλιστα, την ώρα που οι δείκτες της ανεργίας κτυπούν κόκκινο στην αγορά εργασίας του πρωτογενούς τομέα, παρατηρείται αύξηση 7% αποδεικνύοντας ότι μπορεί υπό προϋποθέσεις να αποτελέσει «βαριά» βιομηχανία και... ατμομηχανή ανάπτυξης.

Ο αγροτικός τομέας απασχολεί το 2010, αμέσως μετά το εμπόριο, το μεγαλύτερο αριθμό εργαζομένων, που εκτιμώνται σε 551,3 χιλιάδες καλύπτοντας ποσοστό της τάξεως του 12,5% στο σύνολο του οικονομικά ενεργού πληθυσμού της χώρας. Το 2010 σε σύγκριση με το 2008 οι νέες θέσεις εργασίας στον πρωτογενή τομέα είναι της τάξεως των 38.000 και πλέον, από τις οποίες το 95% αναλογεί στη γεωργία και το υπόλοιπο στην αλιεία.

Στο διάστημα αυτό, συγκριτικά, ανακτήθηκε σχεδόν στο σύνολό της η απώλεια των θέσεων εργασίας της περιόδου 2005-2008. Η «δημοφηλία» του αγροτικού επαγγέλματος, σύμφωνα με έρευνα της ΠΑΣΕΓΕΣ, συνδέεται με τον αυξημένο αριθμό των νεοεισερχομένων στην αγορά εργασίας, αλλά και με τη μετακίνηση εργαζομένων από άλλους τομείς της οικονομίας που πλήττονται ιδιαίτερα από την κρίση. Ιδιαίτερα, εντυπωσιακή είναι η αύξηση της απασχόλησης στη νεότερη ηλικιακή ομάδα 15-44 σε περιοχές όπως το Νότιο Αιγαίο (+55%) και η Κρήτη (+31%), όπου υφίσταται σημαντική μείωση της απασχόλησης στον τομέα του τουρισμού και των συναφών υπηρεσιών.

Κλάδοι
Σύμφωνα με την έρευνα της ΠΑΣΕΓΕΣ, ο κλάδος των δενδρωδών καλλιεργειών, περιλαμβανομένων και των αμπελώνων, απορρόφησε στο διάστημα της αναφερόμενης τριετίας περισσότερες από 27.000 επιπλέον θέσεις εργασίας. Εξάλλου, ιδιαίτερα σημαντική αύξηση, με υπερδιπλασιασμό της απασχόλησης, καταγράφεται στον κλάδο των υποστηρικτικών υπηρεσιών προς τη γεωργία, ενώ αισθητή αύξηση παρουσιάζουν και άλλοι επιμέρους τομείς, όπως η αλιεία (+17%) οι μεικτές γεωργοκτηνοτροφικές δραστηριότητες (12%) και η κτηνοτροφία (9%).

Εξέλιξη της απασχόλησης
Η απασχόληση στον πρωτογενή τομέα της οικονομίας την τελευταία δεκαετία παρουσιάζει καθοδική πορεία μέχρι και το έτος 2008, με ιδιαίτερα έντονη τη μείωση του αριθμού των απασχολουμένων στο διάστημα της πρώτης πενταετίας (2000-2004) κατά το οποίο καταγράφεται απώλεια 167 χιλιάδων θέσεων εργασίας. Το επόμενο διάστημα (2005-2008) επιβραδύνεται αισθητά η πτώση της απασχόλησης, με απώλεια 37 χιλ. θέσεων εργασίας, ανερχόμενη το 2008 σε περίπου 502 χιλ. απασχολούμενους, ποσοστό που αντιστοιχεί στο 11,33% του συνόλου των απασχολουμένων της χώρας.

ΑΥΞΗΣΗ ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗΣ
Από εκεί και έπειτα και ειδικότερα από το γ΄ τρίμηνο του 2008 διαπιστώνεται συνεχής αύξηση της απασχόλησης, η οποία κατά το 2010 (μέσος όρος τριών τριμήνων) αναφέρεται σε 555 χιλ. απασχολούμενους, καλύπτοντας ποσοστό της τάξεως του 12,56%. Στην τριετία αυτή, θεωρώντας ως πλήρες το έτος 2010, αναλογούν 38.000 νέες θέσεις εργασίας, εκ των οποίων το 95% περίπου αναφέρεται στη γεωργία και το υπόλοιπο (2,16 χιλ.) στην αλιεία.

Κίνητρο η παρατεταμένη ανεργία

Σε επίπεδο χώρας προκύπτει σημαντικότερη αύξηση της απασχόλησης στη μεσαία κατηγορία ηλικιών (45-64 ετών), αναφερόμενη κυρίως στη Δυτική Μακεδονία, στη Δυτική Ελλάδα και στη Θεσσαλία, αφορούν στη μεσαία κλάση ηλικίας, με ποσοστά που κυμαίνονται από 32% έως και 22% αντίστοιχα. Στοιχείο που συνδέει την είσοδο στην αγροτική δραστηριότητα με την αδυναμία ένταξης σε θέση εργασίας όσο επιμηκύνεται η διάρκεια της ανεργίας σε ορισμένους κλάδους του δευτερογενούς κυρίως τομέα.

Εντυπωσιακή, ωστόσο, είναι η ποσοστιαία αύξηση της απασχόλησης στη νεότερη ηλικιακή ομάδα (15-44 ετών) που σημειώνεται στις περιφέρειες του Νοτίου Αιγαίου (+55,1%), στην Κρήτη (+31%) και στα Ιόνια Νησιά (+20%).

Ταυτόχρονα, παραμένουν οι διαρθρωτικές αδυναμίες στη δομή της απασχόλησης της Ηπείρου, με μικρή αύξησή της, προερχόμενη κυρίως από τις μεγαλύτερες κλάσεις ηλικίας (65 και άνω).

Γεωγραφική κατανομή
Με εξαίρεση την Πελοπόννησο και τα Ιόνια Νησιά, καταγράφεται σημαντική αύξηση της απασχόλησης στον αγροτικό τομέα, με μεγαλύτερα ποσοστά, κατά σειρά, στην Κρήτη (ποσοστό αύξησης 24,1%), στο Νότιο Αιγαίο (21,8%), στη Θεσσαλία (17,5%), στην Αττική (14,2%), στη Δυτική Ελλάδα (12,4%) και στην Ηπειρο (10,7%).

Μικρότερα ποσοστά αύξησης καταγράφονται στη Στερεά Ελλάδα (8,7%), στο Βόρειο Αιγαίο (7,5%), στην Κεντρική Μακεδονία (5,5%) και στην Ανατολική Μακεδονία και Θράκη (3%), ενώ σημαντική μείωση της απασχόλησης στον αγροτικό τομέα παρουσιάζεται στην Πελοπόννησο (-9,1%) και μικρότερη στα Ιόνια (-5,2%).

Σε απόλυτο μέγεθος, ο μεγαλύτερος αριθμός νέων θέσεων εργασίας στο αντίστοιχο διάστημα καταγράφεται στην περιφέρεια της Θεσσαλίας, όπου η αύξηση της απασχόλησης στον πρωτογενή τομέα αντιστοιχεί σε 10.562 νέες θέσεις.

Η μικρότερη μεταβολή αναφέρεται στις περιφέρειες Δυτικής Μακεδονίας και Βορείου Αιγαίου (972 και 716 νέες θέσεις αντίστοιχα), ενώ στα Ιόνια Νησιά και στην Πελοπόννησο σημειώνεται απώλεια 810 και 7.029 θέσεων απασχόλησης αντίστοιχα.

* 7% αύξηση στην αγορά εργασίας του πρωτογενούς τομέα
* 551,3 χιλιάδες εργαζόμενοι απασχολούνται στον αγροτικό τομέα
* 95% των νέων θέσεων εργασίας στον πρωτογενή τομέα αναλογεί στη γεωργία και το υπόλοιπο στην αλιεία
* 27 χιλιάδες επιπλέον θέσεις εργασίας απορρόφησε την τελευταία τριετία ο κλάδος των δενδρωδών καλλιεργειών και αμπελώνων
* 167 χιλιάδες θέσεις εργασίας χάθηκαν την πενταετία 2000-2004 στον πρωτογενή τομέα της οικονομίας

Ημερησία